Ο ψαράς.

Η Χάρτινη ζωή ψάχνει να βρει, ζητά να μάθει. Πού είναι ο ψαράς; οù est le pȇcheur?
Κάπου μέσα στην εικόνα κρύβεται - φανερώνεται ο ψαράς των αναζητήσεών μας.
Κάπου εκεί έξω - μέσα κρύβεται και θα εμφανιστεί κι ο ψαράς του καλοκαιριού, ο ήρωας του προσωπικού μας ελεύθερου χρόνου, και φέτος και του χρόνου. 

Esqueixada de bacallà.

Κατηγορία: Σαλάτες και κρύο πιάτο.
Περίοδος: Άνοιξη - Καλοκαίρι.
Επίπεδο δυσκολίας: Εύκολο.

Για τον καταλανικό αυτό μεζέ, θα χρειαστείτε δύο φιλέτα λευκού παστού μπακαλιάρου, κόκκινη και πράσινη πιπεριά, κρεμμύδι, πράσινες και μαύρες ελιές, ελαιόλαδο, δύο σκελίδες σκόρδο και μαϊντανό, δύο ώριμες ντομάτες, δύο βραστά αυγά και φιλέτα αντσούγιας.

O μπακαλιάρος αφαλατώνεται σε νερό πολλές ώρες και τεμαχίζεται σε μικρά κομμάτια. Ενώνεται σε δίσκο σερβιρίσματος με όλα τα υλικά, ψιλοκομμένα επίσης. Τα αυγά και οι αντσούγιες προστίθενται τελευταία για τη διακόσμηση του πιάτου. Το σύνολο σκεπάζεται με μεμβράνη και μπαίνει στο ψυγείο για να ωριμάσει και να μαριναριστεί έως ότου σερβιριστεί στο τραπέζι δροσερό.

Η συνταγή από το καταλανικό site Receptes, ειδικά για την όρεξη της σημερινής ημέρας. H αλιπάστωση του μπακαλιάρου συντηρεί και νοστιμίζει το ψάρι, προσφέροντας μια έτοιμη ψημένη τροφή στο πιάτο του ανοιξιάτικου μεζεκλή ουζοπότη.

Καλή όρεξη, λοιπόν. Κι όταν μια μέρα πιάσετε τη μεγάλη ψαριά, κρατήστε λίγο από το αλάτι της θάλασσας για να την καλοδιατηρήσετε εύγευστη. Και μαζί της, να διατηρείστε κι εσείς πάντοτε έτοιμοι, για το ενδεχόμενο μιας αιφνίδιας πηρουνομαχίας.

Έρχεται κι η Καθαρά.

Δεν είναι πολύ μακριά πια, η τελευταία αποκριάτικη Κυριακή κι η Καθαρά Δευτέρα. Φαίνεται πως η προσμονή της έχει εμπνεύσει ευάριθμους ημερήσιους αρθρογράφους, που παρουσιάζουν τώρα τελευταία πλούσια ευρήματα μελετών γύρω από τον πιο -για εμάς- προσφιλή σαρακοστιανό μεζέ, τον αχινό. Το αχινό με τα αγκάθια του, ψαρεμένο ιδεατά και φαγωμένο επί τόπου στις καθαρές, από το πέρασμα του Χειμώνα, ακτές των Κυκλάδων.

Ερευνητές από Γερμανία, Κίνα, Βρεταννία και Γαλλία χρησιμοποίησαν νέες πανίσχυρες τεχνικές απεικόνισης για να μελετήσουν εξονυχιστικά τη δομή των αγκαθιών του αχινού. Ελπίδα ότι οι αποκαλύψεις θα συμβάλουν στην παραγωγή πιο ανθεκτικών δομικών υλικών που θα μιμούνται τη φύση, θα είναι πιο λεπτά, θα σπάζουν πιο δύσκολα και θα είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον. Μέθοδος εφαρμογής, η αναδιάταξη των νανοσωματιδίων του σκυροδέματος με πρότυπο τη αγκαθοδομή του αχινού.

Επίσης, Σουηδοί, Γερμανοί και Νορβηγοί επιστήμονες δημοσίευσαν έρευνα, σύμφωνα με την οποία, ο αχινός παρουσιάζει ιδιότητες όρασης κατανεμημένες σε όλο του το περίβλημα, ακόμη και στις βελόνες των αγκαθιών του. Οι υποδοχείς φωτός δεν είναι εντοπισμένοι σε όργανα όρασης, αλλά όλο το κέλυφος συνιστά ένα σφαιρικό λειτουργικό οφθαλμό.

Ο θωρηκτός μεζές των ελπίδων μας, μας κοιτά να πλησιάζουμε από παντού, μας αντικρούει με τα υπεραγκάθια του, αλλά μας προσφέρει επίσης την υπομονή των αργών αντιδράσεών του, επιβραβεύοντας με τους θησαυρούς του την προτίμησή μας.  

Πού να κρύβεται;

Προς ενημέρωση κάθε επίδοξου χταποδά, κάθε ψαρά του βυθού που ονειρεύεται φρέσκα, λιασμένα πλοκάμια στα κάρβουνα: ο βυθός έχει τους αποκλειστικούς δικούς του κανόνες.

Ένα χταπόδι στον πάγκο του εμπόρου με τον τριμμένο πάγο και το καρτελάκι με την τιμή γραμμένη με κιμωλία, είναι κοινά αντιληπτό. Όσο, όμως, βρίσκεται στο στοιχείο του, μέσα στο νερό, ζωντανό και ευπροσάρμοστο, είναι αντιθέτως πολύ δυσδιάκριτο.

Γιατί ξέρει να κρύβεται και γιατί δεν σκοπεύει ποτέ να παραδοθεί αμαχητί.

Ας κάνουμε, λοιπόν, μία πρώτη δοκιμή, μία πρόβα για να ετοιμαζόμαστε για το απρόοπτο της θαλάσσιας αναμέτρησης, με τη βοήθεια της εικόνας. Χταπόδι:   βρες το και παρ'το. Ή αλλιώς: spot the odd one out. Και το κόσμημα αυτό της θάλασσας, με πολλή εξάσκηση, θα φθάσει κάποια στιγμή στο πιάτο μας.

Χαρτί και καλαμάρι.

Ο Σεπτέμβρης, που πλησιάζει, φέρνει την άτυπη έναρξη της ετήσιας περιόδου του ψαρέματος καλαμαριών από την ακτή. Καλή χρονιά λοιπόν στους τολμηρούς και προσοχή στην παραπλανητική ποικιλία των ευφάνταστων σχημάτων της θαλάσσιας ζωής. Ο νόστιμος μεζές του Φθινοπώρου βρίσκεται πάνω ψηλά στη χρωματιστή χάρτινη εικόνα, εκεί που με σαφήνεια γράφεται: Calmar.

Γεύσεις της Τήνου.

Μέρος όμορφο, το νησί της Τήνου. Στο κέντρο των Κυκλάδων, μέσα στη ματιά της Σύρου, της Άνδρου, της Μυκόνου, της Δήλου και, σε μακρινό γαλάζιο χρώμα, αρκετών από τις υπόλοιπες.

Όμορφη και η φύση στο εσωτερικό του νησιού, μοιρασμένη ανάμεσα σε πολλούς παλιούς και πολύ ζωντανούς οικισμούς-χωριουδάκια. Καλοί και οι άνθρωποι καλά και τα γούστα τους, με γεύσεις μαγειρικής από υλικά κυρίως του τόπου τους.

Αγκινάρες ομελέτα ή τουρσί, μαραθοτηγανίτες και ξεροτήγανα, λούζα και λουκάνικα, φουρτάλια και λιαστές ντομάτες, μαρμελάδες λεμόνι και τυρόπιτες γλυκιές. Δεν έχει τέλος ο κατάλογος, μόνο αρχή γίνεται με τέτοιους μεζέδες κάθε φορά.

Πάντως αυτό που ξέρω είναι πως και ένα ταπεινό τυροκούλουρο από πρατήριο άρτου του λιμανιού είναι, εκεί στο νησί, επαρκώς νόστιμο για να τραβήξει μέρα μεσημέρι όλη την παρέα των κέφαλων, των σπάρων και των λοιπών αλανιάρικων αφρόψαρων γύρω από το αγκίστρι μας. Ένα αγκίστρι από πεταχτάρι ολοκαίνουριο, αγορασμένο εκείνη τη στιγμή για να καλύψει την ψαρευτική ανάγκη του ΣΚύριακου. Αυτά σε ένα 20λεπτο κενό χρόνου, όσο διαρκεί παράλληλα η απαραίτητη προμήθεια τροφίμων, μετά τον καφέ και πριν το θαλασσινό μπάνιο.

Οι ψαρήδες έφαγαν τυροκούλουρο με την ψυχή τους, όσο εμείς δολώναμε ή ρίχναμε για μαλάγρα. Κι εμείς μετά το απολαυστικό 20λεπτο στην προκυμαία, ψάρι δεν φάγαμε αλλά περάσαμε απευθείας στους τοπικούς μεζέδες, που έτσι τους μάθαμε και έτσι και τους γράψαμε πιο πάνω. 

Κοκκινιστό με τζίντζερ.

Χταποδάκι, μαγειρευτό με έναν άλλο, άλλο τρόπο, όπως φαίνεται ότι το συνηθίζουν εκεί στον Μαυρίκιο. Στη νησιωτική χώρα του Νότιου Ινδικού, λίγο ανατολικά της Μαδαγασκάρης.

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ:
1. ένα χταπόδι, λίγο λιγότερο από κιλό.
2. έξι κουταλιές ελαιόλαδο.
3. δύο ψ/κομμένα κρεμμύδια.
4. μιάμιση κουταλιά του τσαγιού τζίντζερ και σκόρδο, τριμμένα και ανακατεμένα.
5. ελάχιστο αλάτι.
6. θυμάρι και ψ/κομμένος μαϊντανός.
7. δύο τρίτα κιλού ψ/κομμένες ντομάτες.
8. πράσινες καυτερές πιπεριές (κατά το δοκούν).

ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ:
1. Καθαρίζουμε, πλένουμε και κόβουμε το χταπόδι σε μικρά κομμάτια.
2. Ζεσταίνουμε το λάδι, ρίχνουμε τα συστατικά: 3, 1, 4, 5, 6. Ανακατεύουμε, αφήνουμε επί 15 λεπτά μέχρι να κοκκινίσει το χταπόδι. Προσθέτουμε έως 2 ποτήρια νερό, σκεπάζουμε και αφήνουμε σε μέτρια φωτιά για να μαλακώσει.
3. Προσθέτουμε τα συστατικά 7, 8 και ίσως πολύ λίγο επιπλέον 5. Ξεσκεπάζουμε το σκεύος μας, και ανακατεύουμε πότε πότε μέχρι να δέσει η σάλτσα, χωρίς να κολλήσει κάτω ανεπιθυμήτως.
4. Όταν γίνει καλά το φαγητό και βγει λίγο από το λαδάκι στην επιφάνεια του, τότε αποσύρουμε από τη φωτιά και του προσθέτουμε λίγο από το συστατικό 6.

Σερβίρεται με τηγανητό ρύζι. Στην εικόνα το τηγάνισμα του ρυζιού, για το οποίο δεν έχω άλλες πληροφορίες. Για το χταπόδι όμως, ξέρω ότι πιάστηκε χθες και περιμένει κατάψυκτο, μια καλή καλή ιδέα για ένα νόστιμο πιάτο.

Σφουγγάρι και Σκάφανδρο.

Στη Σύμη, στα 1860, ανθούσε η πατροπαράδοτη σπογγαλιεία. Με παράτολμους βουτηχτές που ξεκολλούσαν από τα βράχια του βυθού, δεκάδες μέτρα κάτω, τα πιο αδρανή ζώα της θάλασσας, τα σφουγγάρια. Μόνο με τη δύναμη των πνευμονιών, μόνο με τη θέληση της κατάδυσης, χωρίς άλλη τεχνική βοήθεια. Και με μεγάλους κινδύνους και βάσανα.

Τότε, ένας Συμιακός ναυτικός, που γνώρισε το τεχνολογικό πνεύμα των Εγγλέζων της βιομηχανικής εποχής, παρεμβαίνει στην ιστορία. Στα ταξίδια του, είδε κι έζησε το σύγχρονο σκάφανδρο καταδύσεων. Περίκλειστο, βαρύ, με μεταλλικό κράνος και με έναν ελαστικό σωλήνα τροφοδοσίας αέρα για τις αναπνοές του δύτη. Και το έφερε στο νησί του.

Εντύπωση θα μου κάνει πάντα πως, όταν έγινε η πρώτη επίδειξη της χρήσης του, κανείς από τους ατρόμητους σφουγγαράδες δεν πείστηκε να ντυθεί με την παράξενη στολή. Ο φόβος του αγνώστου επιβλήθηκε στην ελπίδα της βελτίωσης. Κι απ' ότι λένε, ίσως με την προτροπή του ίδιου και βέβαια από τη γενναιότητά της, η νεαρή τότε γυναίκα του, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ντύθηκε και κατέβηκε στο βυθό μέσα σε σκάφανδρο. Το νέο νίκησε το παλιό, τα βάσανα βέβαια δεν έλειψαν.

Άραγε, τα πάντοτε ακίνητα σφουγγάρια που αντίκρυσαν τον πρώτο θωρηκτό άνθρωπο να τους επιτίθεται, προτίμησαν τη νέα διάδοχο εποχή στη μεταλλική συσκευασία της; ή δίστασαν κι αυτά να την εμπιστευτούν; Να ξέρω, αν με προτιμούν κι εμένα τα ψάρια με τα ερασιτεχνικά μου σύνεργα ή με εξοπλισμό επαγγελματικής θωριάς.

Ψάρια, η πλευρική γραμμή.

Η πλευρική γραμμή είναι ένα αισθητήριο όργανο των υδρόβιων οργανισμών (aka ψάρια) που χρησιμεύει στην αναγνώριση κινήσεων, μεταβολών και δονήσεων που ταράζουν τα νερά της περιοχής τους. Ορατή συνήθως ως μια αχνή σκούρα επιμήκης γραμμή στις πλευρές τους από την κεφαλή ως την ουρά. Αποτελείται απο μια σειρά επικοινωνούντων αισθητήρων, τους νευρομαστούς, που δέχονται ηλεκτρικά σήματα, ανιχνεύουν μαγνητικά πεδία και αντιλαμβάνονται ακόμη και τις ελάχιστες μεταβολές πίεσης.

Εξελίσσεται και εντείνει τη μία ή την άλλη από τις ιδιότητές της, ανάλογα με το χαρακτήρα και τον τρόπο ζωής κάθε είδους ψαριού. Γενικά συμβάλλει στην αποφυγή συγκρούσεων με κινητά και ακίνητα πλάσματα ή αντικείμενα του βυθού, βοηθά στον προσανατολισμό μέσα σε ταραγμένα ρεύματα νερού και επίσης συμμετέχει στον εντοπισμό της τροφής-λείας του ψαριού-κυνηγού.

Αναρωτιέμαι, χωρίς πραγματικά να γνωρίζω, αν ευθύνεται επίσης για την πολύ εύκολη αποκάλυψη του πραγματικού ρόλου των θηρευτικών μέσων που εξαπολύω κατά καιρούς, για το ψάρεμα των παράκτιων υποβρύχιων μεζέδων. Εκείνο το απότομο βύθισμα, κάθε φορά, του αρματωμένου αγκιστριού προκαλεί χαώδεις μετακινήσεις του λαίμαργου ψαροπληθυσμού, που γίνεται όλο και πιο επιφυλακτικός στη συνέχεια. Σκέφτομαι, λοιπόν, ότι αν το δόλωμά μου βρίσκεται εκεί πριν έρθουν τα ψάρια, τότε η ύπαρξή του δεν θα προκαλέσει μεταβολές στο περιβάλλον τους, όταν αυτά εμφανιστούν. Θα θεωρείται η παρουσία η δική μου και των εργαλείων μου περίπου ως φυσική, δεν θα κινεί υποψίες και τουλάχιστον το πρώτο τσίμπημα θα έρθει πιο χαλαρά. Μετά βλέπουμε.

Αυτή η ρουτίνα, πόσο αγαπητή είναι από τα ψάρια όλου του κόσμου, πόσο εύκολα κοιμίζει τα ραντάρ σου και πόσο γλυκά μπορεί να σε οδηγήσει στην παγίδα της...

Μια φυσική συνάντηση.

Εμείς, τα ψάρια κι όλα τα πλάσματα της θάλασσας, τα αγαπούμε πολύ. Έτσι είμαστε, από αρκετές γενιές πίσω και αυτό έχει γραφτεί στο αίμα μας και στην αντίληψη που διατηρούν τα θαλασσινά για μας.

Τα αγαπούμε με όλους τους τρόπους που μπορούμε να το κάνουμε. Πρώτα πρώτα, να τα βλέπουμε να ζουν στο φυσικό τους περιβάλλον. Ξέρετε, όταν κολυμπά ένα χταπόδι για παράδειγμα, αλλάζει συνεχώς χρώματα ανάλογα με το ανάγλυφο φόντο του βυθού και το φωτισμό της μέρας στα νερά. Οι κινήσεις του, όπως μαζεύεται και απλώνει για να εκτιναχθεί, του δίνουν στη στιγμή διαφορετικά σχήματα και νέες θέσεις. Επιβάλλεται δυναμικά στο χώρο του, είναι κι αυτός ένας κυνηγός από τη φύση του. Aκόμη, αν δείτε την ανάσα του, που πάλλει ρυθμικά την κουκούλα όταν παριστάνει το ακίνητο, κρυμμένο μέσα στο θαλάμι του, θα συγκρατηθείτε κι εσείς για χάρη του. Οι τρόποι του προκαλούν το σεβασμό. Είμαστε ξένοι στο χώρο του και είναι εκείνο ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Άσχετα αν ο ρόλος μας μπορεί να είναι του θηρευτή, εμείς, κολυμπώντας δίπλα του, απλά ακολουθούμε τους κανόνες του νερένιου στοιχείου.

Συνήθως, σε μια τέτοια συνάντηση οικειότητας, κρατάμε φανερά κι εμείς τα όπλα μας. Μια σαλαγγιά με το λευκό παραπλανητικό πανάκι στα τριπλά άγκιστρα, ένα καμάκι με ξύλινο μακρύ κορμό, το διχτάκι στη μέση για τη μεταφορά της επιστροφής. Πάμε πάντα προϊδεασμένοι στο ραντεβού με ένα δισταγμό και μια επιδίωξη. Κρατάμε στα χέρια το κοφτερό μαχαίρι κι από μέσα μας φωνάζουμε "φύγε, το κρατάω" λίγο πριν καμακώσουμε το συμπαίκτη μας. Μην ξεχνάτε, ότι εμείς αγαπούμε τα θαλασσινά πλάσματα με όλους τους τρόπους. Ακόμη και για   τη νοστιμιά τους, όταν μας το επιτρέψουν, που είναι μια ευλογημένη απόλαυση   για τον περήφανο χταποδά.

Junk food fishing bait.

Υπήρξαν τα πρώτα στην πόλη μας, 30 χρόνια πίσω σχεδόν, με τις neon επιγραφές "FAST FOOD...Captain's, American, Jimmy's, etc...", με τις σειρές από πολύχρωμες τετράδες πλαστικών καθισμάτων και με τον πάγκο αυτοεξυπηρέτησης κάτω από XL φωτογραφίες με combo menus τύπου burger, fries & Cola (+ price σε δραχμές).

Η μουσική από κασέτες "ξένη", με μελωδίες ηλεκτρονικής απομίμησης drums, κιθάρας και αρμόνιου, σε pop beat ρυθμό 4/4, με διαρκώς επαναλαμβανόμενα ρεφραίν. Κομμάτια περίπου όλα ίδια και μέτρια όπως το φαγητό. Γιατί το φαγητό που προσφερόταν ήταν γενικά χαμηλής ποιότητας και νοηματοδότησε πλήρως τον όρο junkfood. Νόστιμο όμως.

Προφανώς, η επέλαση των F.F. εστιατορίων στην πόλη χρεωνόταν στην πραγματική ανάγκη των πιτσιρικάδων να προχωρήσουν στο δικό τους μέλλον μακριά από τις σταθερές των γονιών τους και πέρα από χώρους, τύπου Ψητοπωλείο ο Έτσι, ΣνακΜπαρ το Κάπως και Καφενείον η Ελπίς της Ελπίδος.

Όμως εκείνο το φαγητό ήταν κάποια εφεύρεση. Και το θυμήθηκα, όταν σε πάγκο εμπορικού Ειδών Αλιείας μου άνοιξαν ένα λευκό ταπεράκι όπως του στόκου, μου έτειναν τη μαύρη πηχτή αλοιφή του περιεχομένου και μου πρότειναν: Μυρίστε, μυρίζει γαρίδα, είναι κυρίως γαριδάλευρο 80%... πολύ υγιεινό δόλωμα για ψάρια και διατηρείται για 3-4 χρόνια χωρίς να χάνει τη μυρωδιά του.

Ναι, μπορεί, αλλά για να πετύχει πρέπει να πέσω σε κοπάδι με ψάρια νέας γενιάς, στην ηλικία του φρέσκου μυαλού. Αλλιώς, μόνο για την αληθινή γαρίδα θα δώσουν μάχη οι πιο κατασταλαγμένοι μεγαλοψαρήδες. Ίσως πάλι, με τη συνοδεία κάποιου χορευτικού beat να ανοίξω και σ' αυτούς την όρεξη για το νεανικό μεζέ.

Το ένστικτο του κυνηγού.

Διαβάζω: Όπως σε κάθε ζώο, στο ψάρι τα ένστικτα παίζουν πρωταρχικό ρόλο στη συμπεριφορά του. Στο ψάρι το ένστικτο του κυνηγού, της κατοχής, το σπρώχνει σε επιθέσεις προς ένα σώμα που μετακινείται στο πεδίο της ορατότητάς του ή της αντίληψής του. Αυτό ισχύει για όλα τα σαρκοβόρα. Πολλοί θα έχουν παρατηρήσει σε καθαρά νερά ένα ψάρι να ακολουθεί ένα κουταλάκι, χωρίς να εκδηλώνει καμιά πρόθεση να του επιτεθεί. Συνήθως η πρώτη αντίδραση του ψαρά είναι να επιβραδύνει την κίνηση για να δοθεί καιρός στο ψάρι να καταπιεί το δόλωμα. Λάθος, το εγκαταλείπει! Αλλά ο ψαράς γρήγορα θα καταλάβει. Αντί να επιβραδύνει όταν αντιληφθεί πως ένα ψάρι ακολουθεί ή πλησιάζει το κουταλάκι του, κάνει μια απότομη κίνηση του δολώματος και τότε 9 στις 10 φορές, π.χ. η πέστροφα θα τσιμπήσει. Το ένστικτο του κυνηγού αντέδρασε, το ψάρι νόμισε πως η λεία του προσπαθούσε να ξεφύγει και το κατάπιε...

Ωραία, αλλά ποιος ακριβώς έχει το ένστικτο του κυνηγού και ποιος παίζει το ρόλο του θηράματος; Κι αυτό το δόλωμα πώς νοστιμίζει μερικές φορές...

Αχινοί εν όψει.

Είναι καλοκαίρι, πρωί, στις Κυκλάδες. Περπατάς ξυπόλητος στα βράχια πάνω από το γιαλό, όχι σε λιμάνι ή παραλία, αλλά πιο απόμερα, απέναντι ας πούμε από ένα τέτοιο πολυσύχναστο παραθαλάσσιο σημείο. Στην πρωινή ησυχία σου, λοιπόν, παρατηρείς το βυθό κι αναζητάς στα βραχάκια τον τόπο με τους αχινούς.

Αχινούς που σίγουρα θα βρεις, όσο τα νερά γίνονται καθαρά κι απαλλαγμένα από ρύπους. Εκεί, η κοινωνία των ακανθοφόρων εχινόδερμων θα ξεχωρίζει, προειδοποιώντας οπτικά για την επικίνδυνη επαφή και προκαλώντας την περιέργεια για το καλά φυλαγμένο περιεχόμενο.

Μιά απόχη και μια σακούλα. Ένα ψαλίδι κι ένα κουταλάκι. Ένας σουγιάς κι ένα λεμόνι. Ίσως, τέλος, το μαγιό, η μάσκα και ο αναπνευστήρας. Αυτά είναι τα απαραίτητα σύνεργα για να απολαύσεις πλήρως το πρωινό σου. Όλα, σε ποσότητες ανάλογες, βέβαια, με το πλήθος της παρέας.

Πάντως, μην παιδευτείς να μαζέψεις περισσότερους από όσους μπορούν να φαγωθούν επί τόπου από τους συμμετέχοντες. Είναι βέβαιο, ότι όσο απομακρύνεσαι από τον τόπο τους, οι αχινοί σου χάνουν τη γεύση τους.

Και τώρα που ο νέος χρόνος ήρθε και σε λίγο καιρό θα ξεκινήσουν οι Απόκριες, το πρώτο ραντεβού με τους θωρηκτούς μεζέδες του γιαλού κλείνεται από τώρα για την Καθαρή Δευτέρα. Ίδωμεν.

Διά να κυνηγήσης Οψάρια.

" Έπαρε κομμάτι πανί σκαρλάτον, ήγουν κόκκινον, να ήναι ωσάν μια γλώσσα, άλειψέ το με λάδι της Βαλεριάνας και κρέμασε αυτό το πανί εις το ορμίδι σιμά εις το αγκίστρι και όσες φοραίς το κατεβάσεις δεν έρχεται άδειον.

Κοπάνισε καμπόσην Βαλεριάναν, ήγουν αγρίαν νάρδον, και βάλε την εις τα δίκτυα, ή εις το κοφίνι, ή εις άλλο εργαλείον οπού ψαρεύεις, ότι αυτό το χορτάρι έχει μίαν μυρωδίαν, και τρέχει το ψάρι όπου την γροικήσει ως μεθυσμένον.

Στούμπισον τιθόμαλον (titimalo) ή χελιδόνιον και ρίξε το εις τα νερά να συναχθή όλον το ψάρι πάραυτα και εάν αλείψης τους πόδας σου με τον ζουμόν αυτού του χόρτου τιθομάλου, σε τριγυρίζουν τα οψάρια να τα πιάνης σχεδόν με τας χείρας σου, ή με την πόχην.

Έπαρε χόρτον όπου λέγουσι λεβάντα, κοπάνισε το με ταις πέτραις και ρίξε το εις την θάλασσαν να συναχθούν άπαντα."

Από το ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΝ του μοναχού Αγαπίου του Κρητός, η βοτανολογία στην υπηρεσία του ερασιτέχνη ψαρά. Ή πώς να μοσχοβολά μαριναρισμένος ο ψαρότοπός σας και τα ψάρια να πηδούν στην αγκαλιά σας... μαγνητισμένα, όπως στο παλιό καλό παιχνιδάκι.

... with light in my head.

I wish I was a fisherman, tumblin' on the seas... no ceiling bearin' down on me, save the starry sky above, with light in my head, with you in my arms... τραγουδά από τη μακρινή Ιρλανδία ο, άπιαστος στα νησιώτικα τραγούδια, μουσικός Mike Scott.

... with light in my head. Κι όσοι έχουμε ενώσει την άκρη της στεριάς με την ατέλειωτη θάλασσα με ένα σχεδόν αόρατο διαφανές τεντωμένο νήμα, ξέρουμε. Γιατί, νιώσαμε το ρεύμα να περνά. Το ρεύμα της ζωής που θέλει πάντα δύο κόσμους να έλκονται και να απωθούνται, να συμβιώνουν και να πολεμούν και να γεννούν το καινούριο. Φως.

Ίσως κάτι σχετικό να νοιώθουν και τα αδέλφια μας τα ψάρια μόλις αρχίζουν να ανεβαίνουν αγκιστρωμένα.

Ο θαλασσινός αγρός.

Διαβάζω από τον Fernand Braudel, Η Μεσόγειος, ο Χώρος και η Ιστορία, σχετικά με το ερασιτεχνικό ψάρεμα στη Mare Nostrum:

"O ψαράς γνωρίζει τη θάλασσα μπροστά στο λιμάνι του όπως ο αγρότης γνωρίζει τη γη του χωριού του. Γνωρίζει όλα τα σημεία όπου είναι λογικό να βρει το ροφό, την τσιπούρα, τις γλώσσες,...,το μπαρμπούνι, τους κέφαλους... Εκμεταλλεύεται τη θάλασσα όπως ο αγρότης το χωράφι του. Απομακρύνεται ελάχιστα από το λιμάνι ή από τον όρμο του χωριού του. Αν σηκώσει τα μάτια μπορεί να διακρίνει το ίδιο του το σπίτι. Αυτός ο βιοτέχνης ψαρεύει όπως ψάρευαν πάντα με δίχτυα, με απόχη, με παλάγκο ή με πυροφάνι... Η καθημερινή ζωή πλάι σ' αυτούς τους ψαράδες δίνει χαρά και σήμερα ακόμη σε όποιον δεν φοβάται ούτε τον ήλιο, ούτε τα κύματα, ούτε τις εκπλήξεις..."

Τώρα είναι χειμώνας κι εμείς οι αγρότες του γιαλού περιμένουμε να βγούν τα πρώτα ανοιξιάτικα βλαστάρια μας για να τα κορφολογήσουμε...κι οι εκπλήξεις στο αγκίστρι μας δεν μας φοβίζουν.

Από τότε ήξεραν.

"Ενώ θα σημειώνετε την ωφέλεια από τη συμβουλή μου, επωφεληθείτε επίσης μόνοι σας από κάθε ευνοϊκή περίπτωση πάνω και πέρα από τους συνηθισμένους κανόνες.
Πρέπει κανείς να τροποποιεί τα σχέδιά του σύμφωνα με τις περιστάσεις καθώς αυτές εξελίσσονται ευνοϊκά.
Όλος ο πόλεμος στηρίζεται στην εξαπάτηση.
Επομένως, όταν είμαστε σε θέση να επιτεθούμε, πρέπει να φαινόμαστε αδύναμοι. Όταν αναπτύσσουμε δραστηριότητα, πρέπει να φαινόμαστε ότι αδρανούμε.
Προσφέρετε δολώματα για να δελεάσετε τον εχθρό. Προσποιηθείτε ότι βρίσκεστε σε αταξία και συντρίψτε τον."

Η Τέχνη του Πολέμου. Σουν Τσου, 6ος-5ος Αιώνας π.Χ.

Όπου: πόλεμος=ψάρεμα από ακτή, εχθρός=ψάρι-θήραμα, αναγνώστης=επίδοξος ψαράς, συντρίβω=σηκώνω γεμάτο αγκίστρι.

Μας μυρίστηκαν.

Αυτό πιστεύω. Ο ιχνηλάτης του κοπαδιού των καλαμαριών που έμπαιναν βράδυ Σαββάτου στον Όρμο του Αγ.Νικολάου, έφτασε μιαν ανάσα πριν εξαπατηθεί. Το στήσιμο του σκηνικού ήταν άψογο, η βραδιά έμοιαζε τέλεια για ένα χορταστικό φαγοπότι των κεφαλόποδων κοντά στην ακτή. Εκεί που η οπλισμένη καλαμαριέρα μου είχε ξεκινήσει τις επαναληπτικές ρίψεις στα 30-40 μέτρα, με στόχο τους πιο άπειρους και άπληστους ασπόνδυλους επισκέπτες.

"Hey, back off guys, it's a setup."

Τη γλίτωσαν. Κανένας τους δεν εμφανίστηκε στο ραντεβού της αναμέτρησής μας. Ίσως η υπερβολική σιγουριά εμένα και των ομοίων μου και η ασυνήθιστη ποσότητα φακών, τεχνητών δολωμάτων και φωσφόρου που μεταχειριστήκαμε, μας πρόδωσαν.

Έφυγα σε μία ώρα, σφυρίζοντας το Song of India, ενώ ένα όχι και τόσο φρέσκο καλαμάρι σιγοψηνόταν στα κάρβουνα στη διπλανή ταβέρνα.

Με το μάτι στο νερό.

Τριάντα χρόνια πριν, καλοκαίρι, βράδυ, στην προκυμαία του Βουρκαριού, στρωμένο μακρύ ξύλινο σπιτικό τραπέζι, πλάι στο νερό. Ψαράκια ημέρας, χταπόδι ψητό, σαλάτα, ψωμί, νερό και κρασί ρετσίνα. 

Ο οικοδεσπότης της βραδιάς (πάντα με το βλέμμα στο νερό για κανένα αλανιάρικο μεζέ) αντιλαμβάνεται μια σουπιά που αργοπλέει στα σκοτεινά μπροστά στο μώλο.

Μου τη δείχνει με το δάχτυλο, εγώ παιδί, και μου λέει: Τη βλέπεις; βάστα τη με το φακό να πάω να φέρω το καμάκι. Ο φακός πια τη φωτίζει κι αυτή μοιάζει σαν να πετάει μέσα στο διάφανο ρευστό.

Σε λίγο, το καμάκι είναι μακρύ και ευθύβολο, η σουπιά είναι πια δική μας. Στο τραπέζι όλοι επικροτούν το κατόρθωμα και συνεχίζουν κανονικά το φαγητό και τη βραδιά τους.

H ψαριά για να έρθει, συμπεραίνω από τότε, θέλει το μάτι και ο νους να είναι στο νερό κι όχι στη στεριά. Σιγά σιγά μαθαίνω πια και το κάνω πράξη. Ψαρεύοντας έρχεται η θάλασσα, που λέει κι ο ποιητής.

Γαριδούλες για δόλωμα.

Τέρμα τ' αστεία. Ήρθε η ώρα της αλήθειας. Ένα καλό δόλωμα είναι τα πάντα για ένα καλό ψάρεμα. Και καλό ψάρεμα είναι  αυτό που σε βρίσκει πιο έμπειρο, πιο έτοιμο και πιο ευχαριστημένο από την προηγούμενη φορά.

Λοιπόν, σύμφωνα με διασταυρωμένες γνώμες κρυψίνοων ψαράδων, το καλύτερο (για τη δική μας περίπτωση) δόλωμα για ημερήσιο ψάρεμα από ακτή είναι η ειδικά μαριναρισμένη γαρίδα.

Η θάλασσα προσφέρει τις γαρίδες, η βιομηχανική αλιεία την φρεσκοκατάψυξη, η πείρα προτείνει την επεξεργασία: τις αφήνουμε σε χοντρό αλάτι για να σφίξουν διώχνοντας τα υγρά τους, λαδώνουμε και, τέλος, ζαχαρώνουμε για να αποκτήσουν σώμα και κρούστα.

Μια κρούστα νόστιμη και συμπαγή στο νερό, ελκυστική και αξιόμαχη απέναντι στα γλυκοτσιμπήματα των ψαρούκληδων.

Tip: Με το σουγιαδάκι των ψαρικών μας, τεμαχίζουμε σε μπουκιές, ανάλογες με το στόμα των πελατών που κολυμπάνε κοντά στο αγκίστρι μας.