Συνήθειες της παραλίας.

Επειδή το καλοκαίρι έρχεται στην πόλη μας, κόβουμε αποσπάσματα από παραλίες άλλων ωκεανών, άλλων εποχών, άλλων ανθρώπων και τα κολλάμε με μαγνητάκια, πινεζες, κόλλα ή τσιχλόφουσκα πάνω σε ψυγεία, πλυντήρια, καθρέφτες ή παράθυρα.

Σιγά σιγά θα έρθει η ώρα της μέρας που τραβιούνται τα νερά, κατά το έντονο σ' αυτούς τους τόπους φαινόμενο της αμπώτιδος. Και θα μπορέσουμε τότε, με την απόχη του 1ου (άνω αριστερά) δραστήριου παραθεριστή και των γενναίων συντρόφων του, να μαζέψουμε καβούρια, κοχύλια, όστρακα και άλλα σπάνια θαλασσινά που θα ξεμείνουν στις άμμους των διαδρόμων και πίσω από τα μουσκεμένα βράχια των δωματίων της διαμερισματικής παραλίας μας.

Ψάρια, η πλευρική γραμμή.

Η πλευρική γραμμή είναι ένα αισθητήριο όργανο των υδρόβιων οργανισμών (aka ψάρια) που χρησιμεύει στην αναγνώριση κινήσεων, μεταβολών και δονήσεων που ταράζουν τα νερά της περιοχής τους. Ορατή συνήθως ως μια αχνή σκούρα επιμήκης γραμμή στις πλευρές τους από την κεφαλή ως την ουρά. Αποτελείται απο μια σειρά επικοινωνούντων αισθητήρων, τους νευρομαστούς, που δέχονται ηλεκτρικά σήματα, ανιχνεύουν μαγνητικά πεδία και αντιλαμβάνονται ακόμη και τις ελάχιστες μεταβολές πίεσης.

Εξελίσσεται και εντείνει τη μία ή την άλλη από τις ιδιότητές της, ανάλογα με το χαρακτήρα και τον τρόπο ζωής κάθε είδους ψαριού. Γενικά συμβάλλει στην αποφυγή συγκρούσεων με κινητά και ακίνητα πλάσματα ή αντικείμενα του βυθού, βοηθά στον προσανατολισμό μέσα σε ταραγμένα ρεύματα νερού και επίσης συμμετέχει στον εντοπισμό της τροφής-λείας του ψαριού-κυνηγού.

Αναρωτιέμαι, χωρίς πραγματικά να γνωρίζω, αν ευθύνεται επίσης για την πολύ εύκολη αποκάλυψη του πραγματικού ρόλου των θηρευτικών μέσων που εξαπολύω κατά καιρούς, για το ψάρεμα των παράκτιων υποβρύχιων μεζέδων. Εκείνο το απότομο βύθισμα, κάθε φορά, του αρματωμένου αγκιστριού προκαλεί χαώδεις μετακινήσεις του λαίμαργου ψαροπληθυσμού, που γίνεται όλο και πιο επιφυλακτικός στη συνέχεια. Σκέφτομαι, λοιπόν, ότι αν το δόλωμά μου βρίσκεται εκεί πριν έρθουν τα ψάρια, τότε η ύπαρξή του δεν θα προκαλέσει μεταβολές στο περιβάλλον τους, όταν αυτά εμφανιστούν. Θα θεωρείται η παρουσία η δική μου και των εργαλείων μου περίπου ως φυσική, δεν θα κινεί υποψίες και τουλάχιστον το πρώτο τσίμπημα θα έρθει πιο χαλαρά. Μετά βλέπουμε.

Αυτή η ρουτίνα, πόσο αγαπητή είναι από τα ψάρια όλου του κόσμου, πόσο εύκολα κοιμίζει τα ραντάρ σου και πόσο γλυκά μπορεί να σε οδηγήσει στην παγίδα της...

Θείο, το στοιχείο και τα πρόσωπά του.

Θειάφι. Ένα στοιχείο, αμέταλλο με πολλά πρόσωπα. Χημικές ενώσεις θειούχες ή θειϊκές συνεργούν σε πολλούς ανθρώπινους σκοπούς, συνήθως με φλογερά, εκρηκτικά ή παρασιτοκτόνα αποτελέσματα. Θειάφι, ένα στοιχείο της δράσης. Ανέτρεξα, πρόσφατα σε ένα από τα πολλά του πρόσωπα, όταν χρειάστηκα τη συνδρομή του Βορδιγάλειου πολτού.

Βορδίγαλον, κατά μία παλιά απόδοση το Bordeaux,     όπως περίπου αντίστοιχα Μαγχεστρία απεκαλείτο το Manchester. Εκεί, στο Bordeaux του 19ου Αιώνα, ο βοτανολόγος - μυκητολόγος Pierre Marie Alexis Millardet εφηύρε το πρώτο μυκητοκτόνο που σώζει έκτοτε με παραλλαγές, τα αμπέλια όλων μας, με το όνομα Bouillie Bordelaise. Το προϊόν του Pierre Marie αναφέρεται και σήμερα στον κατάλογο των όπλων της αποκαλούμενης βιολογικής γεωργίας. Ο θειϊκός χαλκός αποτελεί το βασικό ενεργό συστατικό του μείγματος στη μάχη κατά των παρασίτων.

Κι εμείς, οι μικροοινοποιοί της οικιακής αμπελουργίας, στο θειάφι στραφήκαμε τέτοια εποχή για να διατηρήσει το κλήμα μας υγιές και αμύκητο. Το γράφει εξάλλου και ο προαιώνιος σοφός, ο Καζαμίας, στη στήλη Αμπελουργία του μηνός Μαΐου: "Τα άλλα μέρη του κλήματος εκτός από τα μάτια ψεκάζουμε με διάλυμα θειϊκού σιδήρου συνεχώς τρεις βδομάδες πριν τη βλάστηση. Κατόπιν ραντίζουμε με βορδιγάλειο πολτό και θειαφίζουμε." Πάμε, λοιπόν.

Κρυφό και μυστηριώδες.

- "Σκέφτομαι πως πρέπει να φύγω. Κάθε φορά που έρχομαι στη Βενετία τεμπελιάζω." Απαντά ο Corto Maltese στο ακριβώς επόμενο καρέ της περιπέτειας: Η Κρυφή Αυλή του Μυστηρίου, του Hugo Pratt. Κι έτσι από την έναρξή της η μαγική αυτή ιστορία συμπαρασύρει τον αναγνώστη της στους δαιδάλους των ερωτηματικών της. 

Το κλειστό σφραγισμένο πηγάδι του πρώτου πλάνου. Ο ξεθωριασμένος τοίχος   με τη χρονολογία 1918 και τα γεωμετρικά σύμβολα (μιας κατακόρυφης αναπαράστασης παιδικού παιχνιδιού του δρόμου;). Το σφαλισμένο παράθυρο στην άκρη. Η στενή μισάνοιχτη είσοδος της εσωτερικής αυλής. Ο φεγγίτης με τη σιδεριά. Η εσωτερική αυλή, με άλλο ένα πηγάδι, με άλλα πιο δυσνόητα γεωμετρικά σύμβολα στον τοίχο κι ίσως πιο πίσω, άλλες πόρτες κι άλλες αυλές. Άραγε όλα αυτά υπάρχουν, έχουν κάποιο νόημα, συνδέονται μεταξύ τους, οδηγούν κάπου αλλού με σημασία ή απλά εμπνέουν τάσεις φυγής; Ποιος ξέρει; Αυτό το ερωτηματικό είναι η ουσία της περιπέτειας. 

Μια τέτοια πρόβα για βουτιές σε νέες περιπέτειες ξεκινώ αυτές τις μέρες, συνεχίζοντας τους ξυλοτεχνικούς μου ερασιτεχνισμούς και σχεδιάζοντας ένα μικρό ξύλινο μυστικό ντουλαπάκι. Μυστικό γιατί κανείς δεν θα φαντάζεται πως στη θέση αυτή μπορεί να υπάρξει ένα ντουλάπι. Και πάλι μυστικό γιατί κανείς ακόμα κι αν το δει, δεν θα φανταστεί πως αυτό είναι κάτι τέτοιο. Κι όμως θα υπάρχει, θα ανοίγει με τον τρόπο του και θα σε βάζει στο μυστικό του κόσμο, εκεί όπου θα φιλοξενούνται τα αντικείμενα-κλειδιά των μικρών προσωπικών περιπετειών του εκάστοτε δικαιούχου.

Η Χημική Ιστορία ενός κεριού.

Στα 1791 γεννήθηκε ο Άγγλος χημικός και φυσικός, Michael Faraday, μέγιστος πειραματιστής, με τεράστια συμβολή στην πρόοδο του ηλεκτρομαγνητισμού και της ηλεκτροχημείας. Ένας natural philosopher της εποχής του, ένας γνήσιος επιστήμονας όλων των εποχών.

Στα εβδομήντα του, ο Faraday έδωσε μια σειρά διαλέξεων στο Royal Institution of Great Britain, που καταγράφηκαν και εκδόθηκαν σε βιβλίο. Τίτλος: Η Χημική Ιστορία ενός κεριού. Βαθιά αναλυτική η σκέψη του, αλλά και πολύ διαφωτιστικός ο πρόλογος:

... There is no better, there is no more open door by which you can enter into the study of natural philosophy, than by considering the physical phenomena of the candle. I trust, therefore, I shall not disappoint you in choosing this for my subject rather than any newer topic, which could not be better, were it even so good...

...You have the glittering beauty of gold and silver, and the still higher lustre of jewels, like the ruby and diamond; but none of these rival the brilliancy and beauty of flame. What diamond can shine like flame? It owes its lustre at night-time to the very flame shining upon it. The flame shines in darkness, but the light which the diamond has is as nothing until the flame shine upon it, when it is brilliant again. The candle alone shines by itself, and for itself, or for those who have arranged the materials....

Για αυτούς, λοιπόν. Για όλους αυτούς, τους ταπεινούς εμπειρικούς κηροπλάστες των προηλεκτρικών χρόνων, τους ήρεμους σκυταλοδρόμους της διάδοσης του φωτός, λάμπει τιμητικά στο έργο του σοφού επιστήμονα, η φλόγα από το κεράκι της γνώσης. 

Eastern 401.

Το αεροσκάφος L-1011 Tristar της πτήσης 401 των Eastern Airlines απογειώθηκε στις 9.20 μ.μ. στις 29/12/1972 από το JFK της Νέας Υόρκης με προορισμό το Διεθνές Αεροδρόμιο του Μαΐάμι. Στις 11.32 μ.μ., οι τροχοί κατέβηκαν σε θέση προσγείωσης, μόνο που η πράσινη ενδεικτική λυχνία του μπροστινού τροχού δεν άναψε ποτέ. Έφταιγε η λυχνία ή ο τροχός; Το Tristar μπήκε τότε σε κυκλική τροχιά αναμονής στα 2.000 πόδια, στον αυτόματο πιλότο. Φαίνεται πως λίγο μετά στο πιλοτήριο, απορροφημένοι όλοι από το μεμονωμένο πρόβλημα, δεν αντιλήφθηκαν πως μια μικρή μετατόπιση του πηδαλίου άλλαξε τη ρύθμιση του αυτόματου πιλότου και το αεροσκάφος βρέθηκε να χάνει αργά το ύψος του.

Συνετρίβη, παρά τις προσπάθειες της τελευταίας στιγμής, 30 χιλιόμετρα δυτικά του αεροδρομίου, στα σκοτεινά αχανή βαλτοτόπια των Florida Everglades με ταχύτητα πρόσκρουσης στα 227 μίλια/ώρα. Οι επιζώντες ήταν 75 από ένα σύνολο 176 επιβατών και προσωπικού. Ο εφιαλτικός βάλτος της νύχτας έσωσε πολλά, σβήνοντας τη φωτιά του σκάφους και κλείνοντας τις πληγές των τραυματιών. Ένας τοπικός νυχτερινός βατραχοθήρας με το αμφίβιό του έσωσε επίσης πολλούς, επεμβαίνοντας άμεσα μέσα στις λάσπες και παρά τα εγκαύματα που απέκτησε από την επιπλέουσα κηροζίνη.

Η Αμερική συγκλονίστηκε και εξονυχιστικές έρευνες επακολούθησαν. Τελικά, το πράσινο λαμπάκι ήταν απλώς καμένο ή ελαττωματικό. Ο τροχός είχε κλειδώσει εξαρχής στη θέση του. Το πλήρωμα φαίνεται ότι προδόθηκε από την απόλυτη εμπιστοσύνη του προς τον υπερσύγχρονο, για την εποχή του, αυτόματο πιλότο. Τα συμπεράσματά των ερευνών βρήκαν εφαρμογή τροποποιώντας προς το ασφαλέστερο τους κανόνες της αεροπλοΐας, σχετικά με τις αρμοδιότητες των αξιωματικών του cockpit και των υπευθύνων του Πύργου ελέγχου.

Μάθημα και για εμάς, μάθημα και για το ξεκίνημα του 2ου κύκλου φυσικής οινοποίησης που ξεκινήσαμε με το νέο έτος, με στόχο και πάλι: ένα ανοιχτό βαρέλι κόκκινο κρασί για τις επόμενες γιορτές των Χριστουγέννων. Τίποτε με απόλυτη εμπιστοσύνη σε κανέναν αυτόματο πιλότο. Μάτια δεκατέσσερα και έλεγχος σε όλα τα επιμέρους στάδια μιας προσπάθειας. Για τα ως τα τώρα καμωμένα, ένα λίγο όψιμο καλλιτεχνικό κλάδευμα της κληματαριάς. Over.